İş Hijyeni Ölçümleri

İş Hijyeni Ölçümleri

İş Hijyeni Ölçümleri

İş Hijyeni Ölçümleri: Neden Önemli ve Nasıl Yapılır?

İş hijyeni ölçümleri, işyerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için yapılan önemli bir faaliyettir. İş hijyeni ölçümleri, işyerindeki fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerin çalışanlara ve çevreye verdiği zararları belirlemek, değerlendirmek ve önlemek amacıyla yapılır. İşverenlerin yasal sorumluluklarını yerine getirmelerine ve çalışanların sağlıklı ve verimli bir şekilde çalışmalarına yardımcı olur.

İş hijyeni ölçümleri nasıl yapılır?

İşyerinin özelliklerine, faaliyet alanına ve risk seviyesine göre planlanır ve uygulanır. Aşağıdaki adımlar izlenir:

– Öncelikle, işyerindeki tehlikeli etkenlerin tespiti için bir ön değerlendirme yapılır. Bu aşamada, işyerinin fiziki yapısı, çalışma ortamı, kullanılan malzeme ve makineler, çalışma süreçleri ve yöntemleri, çalışanların sayısı, niteliği ve maruziyet süreleri gibi faktörler göz önünde bulundurulur.

– Daha sonra, tehlikeli etkenlerin hangilerinin öncelikli olarak ölçülmesi gerektiği belirlenir. Bu aşamada, etkenlerin sıklığı, yoğunluğu, süresi ve etkisi gibi kriterler dikkate alınır. Ayrıca, işyerinde daha önce yapılmış olan ölçüm sonuçları, çalışanların sağlık durumu ve şikayetleri, iş kazaları ve meslek hastalıkları istatistikleri gibi veriler de değerlendirilir.

– Ardından, seçilen etkenler için uygun ölçüm yöntemleri ve cihazları seçilir. Bu aşamada, etkenlerin özellikleri, ölçüm amaçları, standartları ve yöntemleri göz önünde bulundurulur. Ayrıca, ölçüm cihazlarının kalibrasyonu, bakımı ve kullanımı gibi hususlar da dikkat edilir.

– Son olarak, belirlenen etkenler için ölçüm planı hazırlanır ve uygulanır. Bu aşamada, ölçüm zamanı, yeri, süresi ve sıklığı gibi parametreler belirlenir. Ayrıca, ölçüm sırasında çalışma ortamının normal koşullarda olması sağlanır. Ölçüm sonuçları kaydedilir ve raporlanır.

İş hijyeni ölçümleri, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için işyerindeki fiziksel, kimyasal ve biyolojik riskleri belirlemek ve değerlendirmek amacıyla yapılan ölçümlerdir. İşverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine, çalışma ortamını iyileştirmelerine ve iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemelerine yardımcı olur.

İş hijyeni ölçümleri neden önemlidir?

İş hijyeni ölçümleri, işyerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için yapılan ölçümlerdir. İşyerindeki fiziksel, kimyasal ve biyolojik etmenlerin çalışanlara ve çevreye verdiği zararlar tespit edilir ve gerekli önlemler alınır.

Özetle:

– Çalışanların maruz kaldığı etmenlerin sınır değerleri belirlenir. Sınır değerler, çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atmayacak seviyelerdir. Sınır değerlerin aşılması durumunda çalışanlar ciddi sağlık sorunları yaşayabilir. Örneğin, gürültü seviyesi, ışık şiddeti, toz miktarı, sıcaklık, nem gibi fiziksel etmenler; gaz, buhar, duman, sis gibi kimyasal etmenler; bakteri, virüs, mantar gibi biyolojik etmenler sınır değerlerin üzerinde olursa çalışanlar işitme kaybı, görme bozukluğu, solunum yolu hastalıkları, cilt hastalıkları, alerji, enfeksiyon gibi rahatsızlıklarla karşılaşabilir.

– İşyerindeki riskler belirlenir ve risk değerlendirmesi yapılır. Risk değerlendirmesi, işyerindeki tehlikelerin olasılık ve şiddetini hesaplayarak risk seviyesini belirleyen bir süreçtir. Risk değerlendirmesi ile hangi tehlikelerin öncelikli olarak ele alınması gerektiği ve hangi önlemlerin alınması gerektiği planlanır.

– İş hijyeni ölçümleri ile işyerindeki iyileştirme faaliyetleri takip edilir ve etkinliği değerlendirilir. İşyerinde alınan önlemlerin çalışanların sağlığına ve güvenliğine katkı sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. Örneğin, gürültü seviyesini azaltmak için yapılan ses yalıtımı uygulamasının sonucunda gürültü seviyesinin sınır değerin altına indiği bu ölçümler ile görülür.

– İş hijyeni ölçümleri ile işyerinin yasal yükümlülükleri yerine getirilir. İşyerleri, çalışanların sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal mevzuata uygun hareket etmek zorundadır. Bu mevzuat kapsamında işyerleri ölçümleri belirli aralıklarla yapmak ve sonuçlarını kaydetmek zorundadır. Aksi takdirde idari ve cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.

İş Hijyeni Ölçümleri Sonuçları Nasıl Raporlanır ve Değerlendirilir?

İş hijyeni ölçümleri, çalışma ortamının fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenler açısından sağlık ve güvenlik risklerini belirlemek ve önlemek amacıyla yapılan ölçüm, test ve analiz işlemleridir. Sonuçları, işverenlere, işyeri hekimlerine ve iş güvenliği uzmanlarına çalışanların maruz kaldığı etkenlerin seviyesini ve bunların sağlık üzerindeki olası etkilerini gösterir. Bu sonuçlar, işyerinde alınması gereken tedbirleri belirlemek ve risk değerlendirmesi yapmak için kullanılır.

Sonuçların nasıl raporlanması.

Sonuçlar, ölçümü yapan laboratuvar tarafından rapor haline getirilir. Raporlar, akreditasyon standardının şartlarına uygun olarak doğru, açık, kesin, tarafsız ve kullanılan metotta yer alan tüm talimatlara uygun bir şekilde düzenlenir. Raporlarda aşağıdaki bilgiler yer alır:

– Raporun başlığı, tarihi ve numarası
– Raporu hazırlayan laboratuvarın adı, adresi ve akreditasyon belgesi numarası
– Raporu hazırlayan laboratuvar personelinin adı, soyadı ve imzası
– Raporu talep eden işverenin adı, adresi ve iletişim bilgileri
– Ölçümün yapıldığı işyerinin adı, adresi ve iletişim bilgileri
– Ölçümün yapıldığı bölüm, alan veya noktanın tanımı
– Ölçümün yapıldığı tarih ve saat aralığı
– Ölçümün yapıldığı sırada çalışma ortamında mevcut olan fiziksel, kimyasal veya biyolojik etkenler
– Ölçümün yapıldığı sırada çalışanların sayısı, görevleri ve maruziyet süreleri
– Ölçümde kullanılan cihazların marka, model, seri numarası ve kalibrasyon bilgileri
– Ölçümde kullanılan yöntemlerin adı, kaynağı ve referans numarası
– Ölçüm sonuçlarının sayısal değerleri, birimleri ve belirsizlikleri
– Ölçüm sonuçlarının karşılaştırıldığı mevzuat veya standart değerleri
– Ölçüm sonuçlarının yorumlanması ve değerlendirilmesi
– Önerilen tedbirler veya iyileştirme önerileri (varsa)
– Raporun sonunda yer alan ekler (varsa)

İş hijyeni ölçümleri sonuçları nasıl değerlendirilir?

İş hijyeni ölçümleri sonuçları, raporun yorumlama ve değerlendirme bölümünde laboratuvar tarafından verilen bilgiler doğrultusunda değerlendirilir. Değerlendirmede aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

– Ölçüm sonuçlarının mevzuat veya standart değerlerine uygunluğu
– Ölçüm sonuçlarının çalışanların sağlığına etkisi
– Ölçüm sonuçlarının çalışma ortamının kalitesine etkisi
– Önerilen tedbirler veya iyileştirme önerilerinin uygulanabilir

İş hijyeni ölçümleri için hangi kurumlar yetkilidir?

İş hijyeni ölçümleri, işyerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için yapılan önemli bir faaliyettir. Çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerin düzeyleri belirlenir ve meslek hastalıkları ile iş kazalarının önlenmesi için gerekli tedbirler alınır.

İş hijyeni ölçümleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde yasal bir zorunluluktur. İşverenler, işyerlerinde iş hijyeni ölçümlerini yaptırmakla ve sonuçlarını ilgili kurumlara bildirmekle yükümlüdür.

Peki, iş hijyeni ölçümleri için hangi kurumlar yetkilidir? Ölçümleri yapacak laboratuvarların, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bağlı kuruluşu olan İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nden (İSGÜM) yetki alması gerekmektedir. Yetki almak için laboratuvarların, TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre oluşturulmuş bir kalite yönetim sistemine sahip olması, yetki alınacak parametrelerden TÜRKAK’tan akreditasyon veya İSGÜM’den yeterlilik alması, karşılaştırma veya yeterlik deneylerine katılım sağlaması, laboratuvar yöneticisi, kalite yöneticisi ve deney personeli olmak üzere en az 3 kişiden oluşması, ölçüm belirsizliği hesapları, validasyon veya doğrulama çalışmalarını yapması, kullanılacak cihaz, alet ve ekipmanların kalibrasyonunu yapması, personele kişisel koruyucu donanım ve diğer yardımcı malzemeler vermesi, tutulan bütün kalite yönetim sistemi kayıtlarını en az 10 yıl süreyle saklaması gibi şartları yerine getirmesi gerekmektedir.

İSGÜM’den yetki alan laboratuvarlar, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz raporlarını İSG-KATİP sistemi üzerinden bildirmek zorundadır. Ölçüm tarihinden itibaren 1 ay içerisinde tamamlanacak şekilde yapılmalıdır. Ayrıca, işverenler de iş hijyeni ölçüm, test ve analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklamalıdır. Mevzuatla belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi 10 yıldır.

Sık sorulan sorular

İş hijyeni ölçümleri, çalışma ortamında bulunan fiziksel ve kimyasal etkenlerin çalışanların sağlığı ve güvenliği üzerindeki etkilerini belirlemek için yapılan ölçüm, test ve analiz işlemleridir. Meslek hastalıklarının ve iş kazalarının önlenmesi, çalışma verimliliğinin artırılması ve işyerlerinin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

– Hangi mevzuata göre yapılır?

İş hijyeni ölçümleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analiz Yönetmeliği ile diğer ilgili yönetmelik, tebliğ ve standartlara göre yapılır.

– Hangi laboratuvarlar tarafından yapılabilir?

İş hijyeni ölçümleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş ve TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite olmuş laboratuvarlar tarafından yapılabilir. Laboratuvarların yetki kapsamları İSG-KATİP sistemi üzerinden görülebilir.

– Hangi parametreleri kapsar?

İş hijyeni ölçümleri, çalışma ortamında bulunan fiziksel ve kimyasal etkenleri kapsar. Fiziksel etkenler arasında gürültü, titreşim, aydınlatma, termal konfor, elektromanyetik alanlar gibi parametreler bulunur. Kimyasal etkenler arasında ise solunum yoluyla maruz kalınan toz, gaz, buhar, uçucu organik bileşikler gibi parametreler yer alır.

– Nasıl planlanır?

İş hijyeni ölçümleri, işyerindeki risk değerlendirmesi sonucunda belirlenen tehlikelere göre planlanır. Ölçüm stratejisi, numune alma noktaları, sayısı ve süresi, kullanılacak metotlar ve standartlar işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının görüşü alınarak belirlenir.

– Ne sıklıkla yapılmalıdır?

İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analizleri Hakkında Yönetmelik

(2) İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini aşağıdaki durumlarda tekrarlar:

a) Alınan kontrol tedbirlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla.

b) İşyeri ortamının veya işin gereği olarak çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik meydana geldiğinde.

c) İşyerinde iş müfettişlerince gerçekleştirilen teftişlerde istenmesi halinde.

ç) İşyerinde görevli işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde.

 

Ölçüm ve raporlamalar İş sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü ve Türkak’tan yetkili kuruluş tarafından yapılmalıdır.